سِتی (طرح جست‌وجو برای هوش فرازمینی) در نخستین هدف جستجوی خود در منظومه‌ای که به‌طور بالقوه دنیایی سکونت‌پذیر به‌ حساب می‌آمد به بن‌بست خورد!

گروهی از اخترشناسان در سال ۱۳۸۶/۲۰۰۷ برای شنیدن علائم رادیویی ارسال شده از منظومه‌ی «گلیسی ۵۸۱» از «آرایه‌ی رادیو تلسکوپی خط مبنای بلند استرالیا» استفاده کردند؛ گلیسی ۵۸۱ ستاره‌ی کوتوله‌ی سرخ با میزبانی حداقل شش سیاره است که یکی از این سیاره‌ها در کمربند حیات یا منطقه‌ی سکونت‌پذیری ستاره قرار دارد. این جست‌وجو از نوع ستی –جست‌وجو برای هوش فرازمینی- برای دریافت علائمی با منشأ فرازمینی بود؛ همان ابتدای کار دستگاه‌ها ۲۲۲ سیگنال ثبت کردند! البته این گروه با استفاده از روش‌های تحلیل خودکار، قادر به تعیین سیگنال‌هایی با منشأ زمینی بودند؛ یعنی علائمی که به علت گردش ماهواره‌ها در مدار زمین ایجاد می‌شدند.

در این پژوهش مطالعات نظری تأییدکننده‌ی اهداف جست‌وجو بودند و مراحل بررسی این منظومه‌ی ستاره‌ای خاص با امید یافتن نشانه‌هایی از یک حیات هوشمند بیگانه تنظیم شده بود.

چرا این تحقیقات به‌طور بالقوه خبری خوب هستند؟

این جست‌وجو تأییدی بر استفاده از «تداخل‌سنج خطی بسیار طویل» ( VLBI) با هدف جست‌وجوهای ستی بود و عملکرد بسیار خوب آن خبری عالی برای جست‌وجوهای آینده به‌ویژه برای نگاه به منظومه‌ی ستاره‌ای خاص است. تا به حال بیشتر جست‌وجوهای ستی پیمایش آسمان، بررسی وسیع و جست‌وجوی علائم رادیویی در مناطق تصادفی فضا بودند. اما حالا، با موفقیت‌های چشمگیر مأموریت کپلر در شکار برون سیاره‌ها، برخی از منظومه‌ها و سیارات با امکان سکونت‌پذیری شناسایی شده‌اند و حالا دیگر اخترشناسان می‌توانند دقیقاً سیارات را مورد جست‌وجو قرار داده و به نقاط مشخصی از آسمان خیره شوند.

«آرایه‌‌‌ی خط مبنای طولانی استرالیایی» حاصل ترکیب سه تلسکوپ رادیویی است: رادیو تلسکوپ ۲۲ متری مُپرا، رصدخانه‌ی رادیویی پارکز و آرایه فشرده تلسکوپ‌های استرالیا (ATCA)، که هر در فاصله‌ی چند صد کیلومتری از دیگری قرار دارد. اطلاعات ارزشمند به‌دست آمده از این سه مکان با هم ترکیب می‌شود و از آن‌ها یک اَبَررادیوتلسکوپ، با وضوح زاویه‌ای شگفت‌آور در میلی‌ثانیه قوسی می‌سازد که بالاترین وضح تصویر در اخترشناسی است. این پژوهش‌ها تأیید کردند که روش‌های VLBI برای تحقیقات سِتی بسیار مناسب هستند زیرا به‌طور خودکار بسیاری از سیگنال‌هایی که منشأ زمینی دارند را از پیام‌هایی که سِتی به دنبال آن‌ها است جدا می‌کنند. این امکان به‌ دلیل وجود آرایه تلسکوپی فراهم می‌شود که در آرایه‌ی هر سیگنال باید در تمام تلسکوپ‌ها که از یکدیگر چند صد کیلومتر فاصله دارند نشان داده شود در غیر این صورت ممکن است منشأ سیگنال زمینی باشد.

تصویری خیالی از ستاره‌ی کوتوله‌ی سرخ جوانی که سه سیاره به دور آن در گردش‌ است. این ستاره‌ها، تیره‌تر و کوچک‌تر از ستاره‌های زردِ مشابه خورشیدند.

این گروه تلسکوپ‌ها را به مدت ۸ ساعت روی سیاره‌ی گلیسی ۵۸۱ (GL581) که در فاصله‌ی ۲۰ سال نوری از ما در صورت فلکی میزان قرار دارد با فرکانس نزدیک به ۱۵۰۰ مگاهرتز تنظیم کردند.

آ‌ن ها اظهار داشتند که این آرایه‌ی رادیو تلسکوپی قادر به گرفتن یک انتشار با انرژی خروجی حداقل ۷ مگا وات بر هرتز بود؛ بدین معنی که حتی اگر ساکنان احتمالی گلیس با رادیو تلسکوپی در اندازه‌های بشقاب ۳۰۰ متری آرسیبو سیگنالی مستقیم به زمین ارسال می‌کردند، به راحتی قادر به دریافت آن بودیم. اگرچه ارسال‌های رادیویی معمولی از جمله آن‌هایی که زمینی‌ها به‌طور منظم به فضا ارسال می‌کنند، ضعیف‌تر از آن است که ] ساکنان احتمالی گلیس[ آن‌ها را شناسایی کنند.

این پژوهش‌ها نشانه‌ی خوبی برای استفاده از دیگر آرایه‌‌های قدرتمندتر VLBI است؛ آرایه‌هایی از قبیل شبکه‌ی مشابه استرالیایی در اروپا، که حساس‌ترین آرایه VLBI در جهان است یا آرایه‌ی موسوم به کیلومتر مربع SKA که تا چند سال دیگر با قدرت خارق‌العاده‌اش به آسمان نشانه می‌رود و قادر است حتی سیگنال‌های چند کیلووات بر هرتز را از ۲۰ سال نوری دریافت کند.

بنابراین این پژوهش‌ها نه‌تنها به معنای عدم وجود حیات در منظومه‌‌ی گلیسی ۵۸۱ نیست، بلکه یعنی ما انباری غنی از مهمات پیشرفته‌ی رصدی داریم!

تصویر خیالی از سیاره‌ی «گلیسی ۵۸۱d» که در فاصله‌ی تقریبی ۳/۲۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی میزان (ترازو) قرار دارد.

این مقاله در شماره‌ی ۵۸۷ ماهنامه‌ی دانشمند چاپ شده بود و نویسنده آن را با اندکی تغییرات در اختیار کانوت گذاشته است.